Αποφευκτική Διαταραχή Προσωπικότητας
Τι είναι η Αποφευκτική Διαταραχή Προσωπικότητας
Η αποφευκτική διαταραχή προσωπικότητας είναι μια διαταραχή της προσωπικότητας που χαρακτηρίζεται από ένα διάχυτο πρότυπο κοινωνικής αναστολής, συναισθημάτων ανεπάρκειας και υπερευαισθησίας στην αρνητική αξιολόγηση. Τα άτομα με αποφευκτική διαταραχή προσωπικότητας συχνά φοβούνται την απόρριψη και την αποδοκιμασία από τους άλλους, επομένως αποφεύγουν κοινωνικές καταστάσεις και δραστηριότητες. Μπορεί επίσης να αισθάνονται ντροπή για τον εαυτό τους ή να πιστεύουν ότι είναι κατώτερα από τους άλλους. Αυτά τα συναισθήματα μπορεί να οδηγήσουν σε απομόνωση και απομόνωση, γεγονός που μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ποιότητα ζωής του ατόμου.
Τα συμπτώματα της αποφευκτικής διαταραχής προσωπικότητας μπορεί να περιλαμβάνουν:
Σημαντική κοινωνική και επαγγελματική δυσλειτουργία
Αποφυγή κοινωνικών καταστάσεων και δραστηριοτήτων
Αίσθημα ντροπής ή ανεπάρκειας
Υπερευαισθησία στην αρνητική αξιολόγηση
Δυσκολία στη δημιουργία στενών σχέσεων
Κακή αυτοεκτίμηση
Η αιτία της αποφευκτικής διαταραχής προσωπικότητας δεν είναι πλήρως κατανοητή, αλλά πιστεύεται ότι είναι το αποτέλεσμα μιας αλληλεπίδρασης γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες που μπορεί να συμβάλουν στην ανάπτυξη της διαταραχής περιλαμβάνουν τραυματικές εμπειρίες, κακοποίηση ή εγκατάλειψη στην παιδική ηλικία.
Η αποφευκτική διαταραχή προσωπικότητας μπορεί να αντιμετωπιστεί με ψυχοθεραπεία. Οι πιο αποτελεσματικές μορφές θεραπείας περιλαμβάνουν τη γνωστική-συμπεριφορική θεραπεία (CBT) και τη θεραπεία εστιασμένη στη δεξιότητα. Η CBT βοηθά τα άτομα με αποφευκτική διαταραχή προσωπικότητας να αναγνωρίσουν και να αντιμετωπίσουν τα αρνητικά αυτο-σκέψεις και πεποιθήσεις τους. Η θεραπεία εστιασμένη στη δεξιότητα βοηθά τα άτομα με αποφευκτική διαταραχή προσωπικότητας να αναπτύξουν δεξιότητες που τους επιτρέπουν να συμμετέχουν σε κοινωνικές καταστάσεις με μεγαλύτερη άνεση.
Η φαρμακευτική θεραπεία μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία της αποφευκτικής διαταραχής προσωπικότητας, αλλά συνήθως ως συμπληρωματική θεραπεία στη ψυχοθεραπεία. Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της διαταραχής (όχι σε όλες τις περιπτώσεις) περιλαμβάνουν αντικαταθλιπτικά, αντιψυχωσικά και βενζοδιαζεπίνες.
Με την κατάλληλη θεραπεία, τα άτομα με αποφευκτική διαταραχή προσωπικότητας μπορούν να βελτιώσουν τα συμπτώματά τους και να ζήσουν πιο πλήρεις και ικανοποιητικές ζωές.
Ψυχαναλυτική Προσέγγιση
Σύμφωνα με την ψυχαναλυτική προσέγγιση, η αποφευκτική διαταραχή προσωπικότητας είναι αποτέλεσμα ενός συνδυασμού γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Οι γενετικοί παράγοντες μπορεί να αυξήσουν την ευπάθεια του ατόμου στην ανάπτυξη της διαταραχής, ενώ οι περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορεί να αποτελέσουν την “τελική αφορμή” για την έκφανσή της.
Ειδικότερα, οι ψυχαναλυτές υποστηρίζουν ότι τα άτομα με αποφευκτική διαταραχή προσωπικότητας έχουν αναπτύξει ένα αρνητικό αίσθημα του Εγώ, το οποίο είναι αποτέλεσμα των εμπειριών τους στην παιδική ηλικία. Τα άτομα αυτά μπορεί να έχουν βιώσει συναισθήματα απόρριψης, εγκατάλειψης ή κακοποίησης από τους σημαντικούς άλλους της ζωής τους. Αυτές οι εμπειρίες μπορεί να έχουν οδηγήσει στην ανάπτυξη της πεποίθησης ότι δεν είναι αρκετά καλά ή ότι δεν αξίζουν αγάπη και αποδοχή.
Ως αποτέλεσμα, τα άτομα αυτά αποφεύγουν τις κοινωνικές καταστάσεις και τις σχέσεις με τους άλλους, επειδή φοβούνται την απόρριψη και την αποδοκιμασία. Αυτή η αποφυγή μπορεί να οδηγήσει σε απομόνωση, γεγονός που μπορεί να επιδεινώσει τα αρνητικά συναισθήματα που βιώνουν τα άτομα αυτά για τον εαυτό τους.
Μια ψυχαναλυτική προσέγγιση στη θεραπεία της αποφευκτικής διαταραχής προσωπικότητας επικεντρώνεται στην κατανόηση και την αντιμετώπιση των αρνητικών συναισθημάτων και των πεποιθήσεων που έχουν τα άτομα αυτά για τον εαυτό τους. Ο ψυχαναλυτής βοηθά τον ασθενή να συνειδητοποιήσει τις ρίζες αυτών των συναισθημάτων και πεποιθήσεων και να αναπτύξει πιο υγιείς τρόπους σκέψης και συμπεριφοράς.
Η ψυχαναλυτική θεραπεία μπορεί να είναι μια αποτελεσματική μορφή θεραπείας για την αποφευκτική διαταραχή προσωπικότητας, αλλά απαιτεί χρόνο και προσπάθεια. Ο ασθενής πρέπει να είναι πρόθυμος να αντιμετωπίσει τα δύσκολα συναισθήματα και τις πεποιθήσεις του, προκειμένου να επουλώσει τις πληγές του παρελθόντος και να ζήσει μια πιο ολοκληρωμένη ζωή.
Εδώ είναι μερικά συγκεκριμένα παραδείγματα πώς οι περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορεί να συμβάλουν στην ανάπτυξη της αποφευκτικής διαταραχής προσωπικότητας:
Κακοποίηση ή εγκατάλειψη στην παιδική ηλικία: Τα παιδιά που έχουν κακοποιηθεί ή εγκαταλειφθεί από τους σημαντικούς άλλους της ζωής τους μπορεί να αναπτύξουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και να φοβούνται την απόρριψη.
Παθητικά επικριτικοί ή απορριπτικοί γονείς: Οι γονείς που είναι παθητικά επικριτικοί ή απορριπτικοί μπορεί να κάνουν τα παιδιά τους να αισθάνονται ότι δεν είναι αρκετά καλά.
Στρατηγικές αποφυγής στην παιδική ηλικία: Τα παιδιά που μαθαίνουν να αποφεύγουν δύσκολες καταστάσεις ή συναισθήματα μπορεί να αναπτύξουν πιο μόνιμες στρατηγικές αποφυγής στην ενήλικη ζωή.
Φυσικά, δεν σημαίνει ότι κάθε άτομο που έχει βιώσει αυτές τις εμπειρίες θα αναπτύξει αποφευκτική διαταραχή προσωπικότητας. Ωστόσο, αυτές οι εμπειρίες μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο ανάπτυξης της διαταραχής.
