Δυσθυμική Διαταραχή

Είναι συναίσθημα που δεν βγαίνει και μετατρέπεται σε απελπισία. Δυσθυμία, μελαγχολία και κατάθλιψη έχουν ουσιαστικά την ίδια ρίζα, απλώς έχουν διαφορετικό βαθμό έντασης. Πρόκειται δηλαδή για μία κατάσταση στην οποία το άτομο έχει μέσα του θυμό ο οποίος είναι ανέκφραστος. Κάθε ανέκφραστο στοιχείο στον ψυχισμό οπωσδήποτε θα βρει μία οδό εκτόνωσης. Εδώ πως γίνεται αυτή η εκτόνωση; Όπως και στην κατάθλιψη και στην μελαγχολία, ο θυμός καταπιέζεται επειδή υπάρχει ο φόβος ότι αν εκφραστεί θα σκοτώσει. Και πράγματι με τον θυμό μέσα μας σκοτώνουμε. Αν σκοτώσουμε τον σημαντικό άλλο, επειδή τον αγαπάμε επίσης, μεγαλώνει ο φόβος ότι θα πάθει κάτι και θα τον χάσουμε, ότι θα μας εγκαταλείψει, ότι δεν θα μας προστατέψει που έχει τη δύναμη, ότι θα μας αφήσει να πεθάνουμε. Κοιτάζουμε δηλαδή τον εαυτό μας. Δεν κοιτάζουμε τον άλλο. Ο εαυτός μας είναι που μας ενδιαφέρει. Που είναι και φυσιολογικό όχι μόνο όταν είμαστε μωρά και κάθε αντίδραση είναι αυτόματη από τον οργανισμό. Όταν ο εαυτός απειλείται, έρχεται η απελπισία. Ο άνθρωπος δεν μπορεί να βρεί λύση μέσα του.

Αν οι ματαιώσεις δεν είναι τόσο μεγάλες ή αν είχε κανείς την τύχη να βιώσει και αρκετά καλές πλευρές στην επικοινωνία του με τη μητρική φιγούρα, τότε μπορεί να μην μπεί σε τόσο βαριά μελαγχολική διάθεση αλλά να εμφανίζει μια χρόνια δυσθυμική ή κατά καιρούς δυσθυμικές αντιδράσεις.

Η απειλή λοιπόν είναι μεγάλη. Θυμώνεις που οι ανάγκες σου αφήνονται στην τύχη τους και αυτός ο θυμός απευθύνεται στον ίδιο τον εαυτό. Απευθύνεται στον εαυτό γιατί τα δύο μέρη που συναποτελούν τον εαυτό, η μητρική φιγούρα και το μωρό, είναι σε μία συνεχή διαντίδραση προκειμένου να βιώσουν την ασφάλεια της συγχώνευσης και την σταδιακή αποσυγχώνευση μέσω των ελάχιστων ματαιώσεων. Ας τα πούμε πιο απλά όμως. Μαμά και μωρό είναι ένα. Αν η επικοινωνία δεν είναι καλή, αν η φροντίδα δεν είναι επαρκής, τότε ο οργανισμός του μωρού αισθάνεται ότι απειλείται. Το ίδιο συμβαίνει και όταν υπάρχουν πολλές μαμάδες που μεγαλώνουν το μωρό όταν είναι μηδέν με δώδεκα μηνών. Αυτά τα ξέρουμε εδώ και πολλά χρόνια από θεραπείες ασθενών, από κλινικές παρατηρήσεις τις οποίες συγκρίναμε με ιστορικά ψυχοσυναισθηματικής ανάπτυξης στον πρώτο χρόνο ζωής και από συγκρίσεις των αποτελεσμάτων μεταξύ των επαγγελματιών ψυχικής υγείας. Ξέρουμε ότι ο εαυτός απειλείται όταν χρειάζεσαι τη μαμά και δεν είναι εκεί. Όταν η μαμά όμως είναι αρκετά καλή, δηλαδή όταν υπάρχει μεταξύ σας η αίσθηση ότι μπορείτε να βρείτε τη φροντιδα, το χάδι, το φαγητό, το παιχνίδι, το τραγούδι, τότε μπαίνει μέσα η αίσθηση της αξίας. Είμαι καλός! Είμαι καλή! Δεν υπάρχει αμφιβολία. Αν η αίσθηση που υπάρχει μεταξύ μας δεν είναι τόσο καλή, αν οι ανάγκες του άνετου παιχνιδιού και της φροντίδας δεν ικανοποιούνται ή γίνονται με βάση του τι ανάγκες έχει η μαμά, τότε μπαίνει η αίσθηση ότι ο εαυτός δεν είναι καλός, δεν αξίζει, θυμώνεις υπερβολικά, οργίζεσαι για να αντιστρέψεις όλα αυτά και να τα κάνεις καλά. Η οργή μπαίνει μέσα στον εαυτό και γίνεται ένα αφόρητο φορτίο που θα το κουβαλάς για όλη σου τη ζωή. Και το πρόβλημα είναι ότι δεν έχεις διαθέσιμη την ευκαιρία να το αντέξεις αυτό γιατί ξέρεις ότι και παρακάτω τα ίδια θα γίνουν.

Αν τώρα υπάρξουν και παρακάτω προβλήματα δηλαδή στα επόμενα στάδια, στο πρωκτικό στάδιο που είναι στα δύο έτη κι έχει να κάνει με τη δύναμη την εξουσία, με τα λεφτά κτλ και σε καταπιέσουν υπερβολικά, και μετά αν και στο επόμενο στάδιο που είναι το φαλλικό όπου ασχολείσαι περισσότερο με τα γεννητικά όργανα και οι απαγορεύσεις είναι κι εκεί πολύ μεγάλες και αυστηρές, τότε η οργή θα μεγαλώνει και θα θεριεύει.

Εντωμεταξύ από τα 2 μέχρι τα έξι, ταυτόχρονα με όλα τα άλλα θέματα, υπάρχει και ο έρωτας προς το αντίθετο φύλο. Οπότε ένα παιδί έχει να αντιμετωπίσει και τα προβλήματα του ανταγωνισμού. Το αγόρι έχει ανταγωνισμό με τον πατέρα του και το κορίτσι με τη μητέρα του. Αν είσαι οργισμένος από το πρώτο έτος που είναι και το πιο σημαντικό έτος στη ζωή, δεν μπορείς να περάσεις ομαλά και τα επόμενα στάδια. Πρέπει πρώτα να λυθεί το πρόβλημα του πρώτου έτους. Αλλά αυτό δεν είναι εύκολο γιατί το περιβάλλον είναι ίδιο, δεν αλλάζει. Οπότε επαναλαμβάνονται τα ίδια πράγματα. Η οργή στην ενήλικη ζωή βρίσκεται μέσα στον εαυτό και βγαίνει με κάθε ευκαιρία. Οργή σημαίνει ότι σκοτώνεις τον εαυτό σου. Πρέπει να βγει λοιπόν. Γιατί όμως δεν θεραπεύεται αφού βγαίνει; Η απάντηση είναι ότι δεν θεραπεύεται γιατί δεν υπάρχει η ανάλογη σχέση. Όλοι μας κάνουμε σχέσεις για να επαναλάβουμε την βρεφική, νηπιακή και παιδική μας ζωή. Οπότε βρίσκουμε ένα άτομο κατάλληλο για να επαναλάβουμε όλα όσα έχουμε μέσα μας. Διαλέγουμε φίλους και συντρόφους με βάση το επίπεδο ωριμότητας ή ανωριμότητας στο οποίο είμαστε. Ο οργισμένος θα βρει έναν να μπορεί να δεχτεί αυτή την οργή. Θα βρεί κάποιον για να κάνει επιθέσεις, να σκοτώνει και να έχει ενοχές. Αυτή είναι μία πάρα πολύ κακή σχέση. Βλέπω ζευγάρια στο γραφείο μου τα οποία μένουν μαζί για να σκοτώνονται.

Δηλαδή ο λόγος που μένουν μαζί είναι για να πληγώνουν μόνο ο ένας τον άλλο. Φυσικά τα παιδιά τους θα βγούν ενοχικά αφού στην παιδική ηλικία θεωρούμε ότι εμείς φταίμε αν οι γονείς μας μαλώνουν.

Η οργή απευθύνεται στον εαυτό. Δηλαδή στην σχέση με την μητέρα. Και είναι μια απόπειρα δολοφονίας που δημιουργεί ενοχές. Οπότε ο δυσθυμικός, ο μελαγχολικός και ο καταθλιπτικός είναι ενοχικοί. Οι άντρες που κακοποιούν τη γυναίκα τους πρώτα χτυπάνε και μετά πέφτουν στα πόδια και κλαίνε από τις ενοχές. Οι γυναίκες που με παθητικό τρόπο αρνούνται την φροντίδα τους, σκοτώνουν τον άντρα τους (που στο πρόσωπό του βλέπουν τη μητέρα τους)  και μετά πέφτουν σε βαθιά κατάθλιψη. Για να λυθεί το πρόβλημα πρέπει να ζωντανέψουμε όλη την βρεφική, νηπιακή και παιδική ζωή. Να την κάνουμε να εμφανιστεί ζωντανά μέσα στο δωμάτιο της θεραπείας. Αυτό γίνεται στην θεραπευτική σχέση. Σε αυτή τη σχέση εμφανίζονται όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που υπήρχαν και τότε. Εκεί βγαίνουν τα πραγματικά αισθήματα αν και πάντα υπάρχουν άμυνες στην επιφάνεια. Οπότε αναλύουμε τις άμυνες μέχρι σιγά σιγά να βγεί στην επιφάνεια το πραγματικό αίσθημα. Εκεί οι άνθρωποι έρχοντα αντιμέτωποι με τα πραγματικά τους αισθήματα. Το μίσος, το θυμό, την απογοήτευση, την απειλή, το φόβο. Αυτά είναι βαθιά κρυμμένα αισθήματα, απωθημένα στο ασυνείδητο πεδίο του ψυχισμού.

Εκεί μπορεί κανείς όμως να έρθει σε επαφή μαζί τους και να τα βιώσει, όχι να τα διώξει. Υπάρχει φόβος και ένταση εκεί αλλά αυτή είναι η εσωτερική πραγματικότητα. Όσο την σπρώχνεις πίσω τόσο θα βγαίνουν συμπτώματα απελπισίας, χαμηλής αυτοεκτίμησης, κτλ. Σε μια πραγματική θεραπεία λοιπόν αναβιώνεται η παιδική ηλικία και ο εκπαιδευμένος θεραπευτής βλέπει τί είναι αυτό που έχει συμβεί και δεν επαναλαμβάνει τα ίδια παρόλο που ο θεραπευόμενος πάντα πιέζει για να γίνει αυτή η επανάληψη.

*Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του άρθρου χωρίς την έγγραφη άδεια του συγγραφέα

Δείτε επίσης: Οιστριονική Διαταραχή Προσωπικότητας

Η διαδικασία της ψυχοθεραπείας απαιτεί δέσμευση, αφοσίωση και απευθύνεται μόνο σε όσους βλέπουν σοβαρά οτι χρειάζεται να αλλάξουν τη ζωή τους. Αν σκέφτεστε να ξεκινήσετε αυτό το ταξίδι, καλέστε με στο 211 71 51 801 για να κλείσετε ένα ραντεβού και να δούμε μαζί πώς μπορώ να σας βοηθήσω.

Μιχάλης Πατεράκης
Ψυχολόγος Ψυχοθεραπευτής
University of Indianapolis University of Middlesex
Καρνεάδου 37, Κολωνάκι (δίπλα στον Ευαγγελισμό)
Δέχομαι κατόπιν ραντεβού
Τηλ: 211 7151 801
www.psychotherapy.net.gr
www.mixalispaterakis.gr