Η ενήλικη ζωή

Πότε αρχίζει η ενήλικη ζωή; Διαβάστε λεπτομέρειες!

Η μετάβαση στην ενηλικίωση είναι μια πολύπλευρη διαδικασία που οι ψυχολόγοι βλέπουν μέσα από το πρίσμα των σωματικών, γνωστικών και κοινωνικοσυναισθηματικών ορόσημων.

Αυτή η ψυχολογική προοπτική υπογραμμίζει τη σημασία της υποστήριξης των νέων καθώς αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες που καθορίζουν την πορεία προς την ενηλικίωση. Είτε πρόκειται για την καθοδήγησή τους καθώς αναλαμβάνουν νέες ευθύνες είτε για τη βοήθεια στην ανάπτυξη της ταυτότητάς τους, η κατανόηση του πότε αρχίζει η ενηλικίωση είναι ζωτικής σημασίας για την παροχή ουσιαστικής βοήθειας.

Η πρώιμη ενήλικη ζωή που θεωρείται συνήθως οτι αρχίζει στο τέλος της εφηβείας (γύρω στην ηλικία των 20) και οτι τελειώνει στην ηλικία των 40, χαρακτηρίζεται απο την κορύφωση της βιολογικής ανάπτυξης, απο την ανάληψη των μειζονων κοινωνικών ρολων και απο την ανάπτυξη ενος ενηλίκου εαυτού και μιας ενήλικης δομής της ζωής.

Η επιτυχής είσοδος στην ενήλικη ζωή εξαρτάται από το πόσο ικανοποιητικά έχουν επιλυθεί οι κρίσεις της παιδικής ηλικίας και της εφηβείας. Στη διάρκεια της τελικής φάσης της εφηβείας, το νεαρό άτομο αφήνει το σπίτι του και αρχίζει να λειτουργεί με μεγαλύτερη ανεξαρτησία. Οι σχέσεις με το άλλο φύλο γίνονται πιο σοβαρές και αρχίζει η αναζήτησή μιας στενής σχέσης. Η μεταβατική αυτή περίοδος στην αρχή της ενήλικης ζωής σχετίζεται με μια σειρά απο σημαντικά γεγονότα: την αποφοίτηση απο το σχολείο, το ξεκίνημα της δουλειάς ή σπουδών και την αναχώρηση από το σπίτι.

Η τρίτη δεκαετία καταναλίσκεται στο μεγαλύτερο μέρος της, στη διερεύνηση των επαγγελματικών δυνατοτήτων, στο γάμο ή σε εναλλακτικές σχεσεις και στην ανάληψη δεσμεύσεων σε διάφορους τομείς. Οι επιλογές πάντως που γίνονται στο τέλος της δεύτερης και στην αρχή της τριτης δεκαετίας, είναι στην καλύτερη περίπτωση δοκιμαστικές. Ο νεαρός ενήλικας μπορεί να κάνει πολλές φορές λάθος ξεκίνημα πριν αφοσιωθεί σε κάτι με σταθερότητα. Και αυτό είναι απολύτως φυσιολογικό καί αναγκαίο προκειμένου να είναι χαρούμενος με τις επιλογές του.

Ορίζοντας την ενηλικίωση

Στη σύγχρονη κοινωνία, ο ορισμός της ενηλικίωσης επεκτείνεται πέρα από τη χρονολογική ηλικία και περιλαμβάνει ένα ευρύτερο φάσμα αναπτυξιακών επιτευγμάτων και ευθυνών. Η περίοδος που είναι γνωστή ως αναδυόμενη ενηλικίωση σηματοδοτεί μια κομβική μετάβαση στην ενηλικίωση. Η φάση αυτή χαρακτηρίζεται από σημαντική ανάπτυξη του εγκεφάλου, ιδίως στον προμετωπιαίο φλοιό, ο οποίος παίζει καθοριστικό ρόλο στη λήψη αποφάσεων και στον έλεγχο των παρορμήσεων. Αυτή η διαδικασία ωρίμανσης υπογραμμίζει την πολυπλοκότητα της ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης που διανύουν τα άτομα καθώς οδεύουν προς την ανεξαρτησία.

Το ηλικιακό εύρος που συνήθως συνδέεται με την αναδυόμενη ενηλικίωση εκτείνεται από τα τέλη της εφηβείας έως τα μέσα της εικοσαετίας, αν και αυτό μπορεί να διαφέρει ανάλογα με πολιτιστικούς, κοινωνικούς και ατομικούς παράγοντες. Οι ευθύνες και οι ελευθερίες που συνοδεύουν αυτό το στάδιο συχνά περιλαμβάνουν τη σφυρηλάτηση στενών σχέσεων και τη δημιουργία συστημάτων αμοιβαίας υποστήριξης, τα οποία είναι απαραίτητα για μια ολοκληρωμένη ενήλικη ζωή.

Βιολογικά ορόσημα

Αρκετά βιολογικά ορόσημα, συμπεριλαμβανομένης της ολοκλήρωσης της ωρίμανσης του εγκεφάλου γύρω στην ηλικία των 25 ετών, σηματοδοτούν τη μετάβαση στην ενηλικίωση. Αυτή η φάση, που συχνά αναφέρεται ως αναδυόμενη ενηλικίωση, είναι μια περίοδος κατά την οποία τα νεαρά άτομα καλλιεργούν την προσωπική τους ανάπτυξη και αναπτύσσουν μια αίσθηση ευθύνης.

Για τις γυναίκες, η ηλικία της εμμηναρχής είναι ένα σημαντικό βιολογικό γεγονός που σηματοδοτεί την έναρξη της σεξουαλικής ωριμότητας και την ικανότητα αναπαραγωγής, αλλά αυτό από μόνο του δεν περιλαμβάνει το σύνολο της διαδικασίας ωρίμανσης των ενηλίκων.

Η περίπλοκη ανάπτυξη του προμετωπιαίου φλοιού, ο οποίος διέπει την κρίση, τον προγραμματισμό και τον έλεγχο των παρορμήσεων, συνεχίζεται μέχρι τα μέσα της εικοσαετίας. Αυτή η παρατεταμένη περίοδος ωρίμανσης είναι ζωτικής σημασίας για τους αναδυόμενους ενήλικες, καθώς στηρίζει την ικανότητά τους να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις και να συμμετέχουν σε σύνθετες κοινωνικές σχέσεις που είναι χαρακτηριστικές της ενήλικης ζωής.

Η τελειοποίηση αυτών των γνωστικών ικανοτήτων είναι απαραίτητη για τα άτομα που είναι αφοσιωμένα στην υπηρεσία των άλλων, καθώς ενισχύει την ικανότητά τους για ενσυναίσθηση, στρατηγική σκέψη και αποτελεσματική επικοινωνία.

Η κατανόηση της αλληλεπίδρασης μεταξύ αυτών των βιολογικών ορόσημων και της επίδρασής τους στη συμπεριφορά και τις ικανότητες είναι ζωτικής σημασίας για όσους στοχεύουν να υποστηρίξουν τους νέους ενήλικες στη μετάβασή τους.

Ψυχολογική ανάπτυξη

H ψυχολογική ανάπτυξη διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της ταυτότητας και της ικανότητας αυτορρύθμισης του ατόμου. Καθώς οι νέοι ενήλικες που αναδύονται διανύουν αυτή τη μεταβατική φάση, αντιμετωπίζουν προκλήσεις που δοκιμάζουν τη συναισθηματική και γνωστική τους ανάπτυξη. Είναι κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου που τα άτομα αρχίζουν να χαράζουν τα δικά τους μονοπάτια, επιδιώκοντας την αυτονομία, ενώ παράλληλα εξισορροπούν την ανάγκη για οικειότητα και αμοιβαία υποστήριξη.

Η έννοια της ψυχολογικής ανάπτυξης, όπως περιγράφεται από θεωρητικούς όπως ο Erik Erikson, υπογραμμίζει τη σημασία της υπέρβασης των διαφόρων προκλήσεων της ζωής. Τα στάδια ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης του Erikson υπογραμμίζουν την ανάγκη των ατόμων να επιλύουν κρίσεις σχετικές με την ηλικιακή τους ομάδα, όπως η δημιουργία στενών σχέσεων έναντι της απομόνωσης κατά τη διάρκεια της νεαρής ενηλικίωσης. Η επιτυχής πλοήγηση σε αυτά τα στάδια συμβάλλει στην ενίσχυση της αίσθησης του εαυτού και στην ετοιμότητα για την εκπλήρωση των κοινωνικών ρόλων που συνδέονται με την ενηλικίωση.

Επιπλέον, η αναπτυξιακή πλαστικότητα δείχνει ότι ο εγκέφαλος παραμένει εύπλαστιμος κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, επιτρέποντας σημαντική προσωπική ανάπτυξη και προσαρμογή. Αυτή η πλαστικότητα δίνει τη δυνατότητα στους αναδυόμενους ενήλικες να μαθαίνουν από τις εμπειρίες τους, να προσαρμόζονται στις νέες πραγματικότητες και να αναπτύσσουν την ανθεκτικότητα που απαιτείται για να αντιμετωπίσουν τις απαιτήσεις της ενήλικης ζωής.

Μεταβάσεις κοινωνικού ρόλου

Η ψυχολογική ανάπτυξη, ιδίως κατά τη φάση της αναδυόμενης ενηλικίωσης, θέτει τις βάσεις για τις πολύπλοκες μεταβάσεις κοινωνικών ρόλων που σηματοδοτούν την έναρξη της ενήλικης ζωής. Αυτό το στάδιο της ζωής χαρακτηρίζεται από σημαντικά ορόσημα που συναντούν οι νεαροί ενήλικες καθώς διανύουν την πορεία προς την εδραίωση των ενήλικων ρόλων τους. Αυτές οι μεταβάσεις συχνά περιλαμβάνουν την ολοκλήρωση της εκπαίδευσης, την είσοδο στο εργατικό δυναμικό, τη μετακόμιση από το σπίτι της οικογένειας, την ανάπτυξη σοβαρών σχέσεων και ενδεχομένως τη δημιουργία δικής τους οικογένειας.

Οι νέοι ενήλικες μπορεί να αντιμετωπίζουν προκλήσεις όπως η οικονομική σταθερότητα και οι επιλογές καριέρας, οι οποίες μπορεί να προσθέσουν επίπεδα πολυπλοκότητας στους κοινωνικούς ρόλους που προσπαθούν να εκπληρώσουν.

Καθώς η κοινωνία εξελίσσεται, οι παραδοσιακοί δείκτες ενηλικίωσης, όπως ο γάμος και η γονεϊκότητα, μπορεί να εμφανιστούν αργότερα ή με διαφορετική σειρά από ό,τι στις προηγούμενες γενιές. Ως εκ τούτου, είναι απαραίτητο να υιοθετηθεί μια ευέλικτη και υποστηρικτική προσέγγιση, αναγνωρίζοντας την υποκειμενική φύση της ενηλικίωσης. Με τον τρόπο αυτό, μπορούμε να βοηθήσουμε καλύτερα τους αναδυόμενους ενήλικες να αγκαλιάσουν τις νέες ευθύνες τους και να περιηγηθούν στις μεταβάσεις των κοινωνικών ρόλων με αυτοπεποίθηση και σκοπό.

Πολιτιστικές προοπτικές

Τα πολιτιστικά πρότυπα και οι πρακτικές διαμορφώνουν ισχυρά την αναγνώριση της ενηλικίωσης, με τις διάφορες κοινωνίες να σηματοδοτούν αυτή τη μετάβαση μέσω διαφορετικών τελετών και τελετουργιών. Αυτές οι πολιτισμικές προοπτικές υπογραμμίζουν ότι η ενήλικη ζωή δεν είναι απλώς ένα βιολογικό στάδιο αλλά ένα κοινωνικό κατασκεύασμα με βαθιές ρίζες στην ανθρώπινη ανάπτυξη.

Το οικογενειακό υπόβαθρο παίζει καθοριστικό ρόλο στον τρόπο με τον οποίο τα άτομα πλοηγούνται στην πορεία τους προς την ωριμότητα. Οι αξίες που μεταδίδονται από την οικογένεια ενός ατόμου μπορούν να επηρεάσουν τους εκπαιδευτικούς στόχους, τη στάση απέναντι στο γάμο και τις επαγγελματικές φιλοδοξίες, καθένα από τα οποία αποτελεί ένα πιθανό ορόσημο στο ταξίδι προς την ενηλικίωση. Επιπλέον, τα ιστορικά πρότυπα και οι εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις έχουν επιμηκύνει αυτή τη μεταβατική περίοδο, επιτρέποντας μια πιο σταδιακή και διερευνητική φάση, γνωστή ως αναδυόμενη ενηλικίωση.

Νομικά όρια ηλικίας

Η αυτονομία με τη νομική έννοια αρχίζει συχνά σε διαφορετικές ηλικίες σε διάφορους πολιτισμούς, σηματοδοτώντας το κατώφλι στο οποίο η κοινωνία αναγνωρίζει την ικανότητα του ατόμου να συμμετέχει στις ευθύνες και τα δικαιώματα των ενηλίκων. Τα νομικά όρια ηλικίας χρησιμεύουν ως κοινωνική αναγνώριση της μετάβασης από την εφηβεία στην ενηλικίωση, παρέχοντας στους νεαρούς ενήλικες μια σειρά δικαιωμάτων και υποχρεώσεων που σηματοδοτούν τον αναδυόμενο ρόλο τους ως πλήρως συμμετοχικά μέλη της κοινότητας.

Σε πολλές κοινωνίες, η συμπλήρωση μιας συγκεκριμένης χρονολογικής ηλικίας, όπως τα 18 ή τα 21 έτη, προσδίδει το καθεστώς της νόμιμης ενηλικίωσης, το οποίο περιλαμβάνει τη δυνατότητα να ψηφίζουν, να παντρεύονται χωρίς τη συγκατάθεση των γονέων, να υπογράφουν συμβόλαια και, σε ορισμένα μέρη, να καταναλώνουν αλκοόλ. Αυτά τα ορόσημα συχνά γιορτάζονται ως βασικές τελετές μετάβασης στην ενήλικη ζωή. Ωστόσο, αυτά τα νομικά όρια ηλικίας δεν αποτελούν απόλυτους δείκτες της ωριμότητας ή της ετοιμότητας ενός ατόμου για τις ευθύνες των ενηλίκων.

Το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας αναγνωρίζει ότι η ανάπτυξη του εγκεφάλου συνεχίζεται μέχρι τα μέσα της εικοσαετίας, γεγονός που υποδηλώνει ότι ορισμένοι νεαροί ενήλικες μπορεί να βρίσκονται ακόμη σε διαδικασία ωρίμανσης, ακόμη και μετά την απόκτηση της νόμιμης ενηλικίωσης.

Έτσι, ενώ τα νομικά όρια παρέχουν ένα σαφές, κοινωνικό σημείο αναφοράς για την ενηλικίωση, δεν ευθυγραμμίζονται απαραίτητα με τη σωματική και ψυχολογική ετοιμότητα του ατόμου να διαχειριστεί τις πολυπλοκότητες της ενήλικης ζωής.

Προσωπική ευθύνη

Συνήθως, η εμφάνιση της προσωπικής ευθύνης σηματοδοτεί ένα κομβικό βήμα στην πορεία προς την ενηλικίωση, αντανακλώντας την αυξανόμενη ικανότητα του ατόμου να λαμβάνει αποφάσεις και να επωμίζεται τις συνέπειες των πράξεών του. Καθώς οι νεαροί ενήλικες περιηγούνται στο ύπουλο έδαφος της νεαρής ενηλικίωσης, έρχονται αντιμέτωποι με μια πληθώρα προκλήσεων που καθιστούν αναγκαίο ένα αυξημένο επίπεδο προσωπικής ευθύνης. Η περίοδος αυτή χαρακτηρίζεται από τη μετάβαση από την εξάρτηση από τη γονική καθοδήγηση στη χάραξη της δικής τους πορείας, η οποία περιλαμβάνει τη λήψη επαγγελματικών επιλογών και την επίτευξη οικονομικής σταθερότητας.

Κατά τη διάρκεια αυτής της κρίσιμης φάσης, ο εγκέφαλος δεν έχει ακόμη αναπτυχθεί πλήρως, ιδίως στις περιοχές που διέπουν τη λήψη αποφάσεων και τον έλεγχο της συμπεριφοράς, γεγονός που υπογραμμίζει τη σημασία της προσωπικής ευθύνης. Οι νέοι ενήλικες οφείλουν να προάγουν την ψυχική τους υγεία και τη συναισθηματική τους ωριμότητα μέσω της αυτοαποδοχής και της προσαρμοστικότητας, καθώς οι ιδιότητες αυτές είναι αναπόσπαστες για τη διαχείριση των πολυπλοκότητας της ενήλικης ζωής.

Η ενηλικίωση δεν είναι μια ιδιότητα που απονέμεται με τη συμπλήρωση μιας ορισμένης ηλικίας, αλλά σηματοδοτείται από την ικανότητα ανάληψης ευθυνών, λήψης ανεξάρτητων αποφάσεων και προσπάθειας για οικονομική ανεξαρτησία. Η προσωπική υπευθυνότητα, επομένως, δεν είναι απλώς μια έννοια αλλά ένας ακρογωνιαίος λίθος του οικοδομήματος που είναι η ενηλικίωση, στερεώνοντας τη μετάβαση από την αναδυόμενη ενηλικίωση σε μια πλήρως συνειδητοποιημένη ενήλικη ζωή.

Εκπαιδευτικοί και επαγγελματικοί στόχοι

Μετά την καθιέρωση της προσωπικής ευθύνης, οι εκπαιδευτικοί στόχοι και οι στόχοι σταδιοδρομίας καθίστανται καθοριστικοί για την οριοθέτηση του περιγράμματος της ενηλικίωσης, καθώς απαιτούν από τα άτομα να εφαρμόσουν τις ικανότητες λήψης αποφάσεων και την ανεξαρτησία τους για μακροπρόθεσμο σχεδιασμό και επαγγελματική ανάπτυξη.

Η περίοδος αυτή αποτελεί σημαντική μετάβαση από την όψιμη εφηβεία, όπου αρχίζουν να αναπτύσσουν νέες προοπτικές για τη ζωή και να ασχολούνται για πρώτη φορά με τον κόσμο με βαθύτερους τρόπους.

Οι εκπαιδευτικοί και επαγγελματικοί στόχοι σε αυτό το στάδιο χαρακτηρίζονται συχνά από υψηλά επίπεδα φιλοδοξίας και εξερεύνησης. Οι νέοι ενήλικες, που βρίσκονται στο κατώφλι των δυνατοτήτων τους, μπορεί να θέτουν φιλόδοξους στόχους που αντανακλούν όχι μόνο τις προσωπικές τους φιλοδοξίες αλλά και την επιθυμία τους να συμβάλουν θετικά στην κοινωνία.

Το έργο του καθορισμού και της επίτευξης αυτών των στόχων μπορεί να είναι τρομακτικό, καθώς συχνά απαιτεί να βγει κανείς από τη ζώνη άνεσής του και να αγκαλιάσει το άγνωστο.

Αυτή η διαδικασία διαμόρφωσης και επιδίωξης στόχων ενημερώνεται από τη συνεχή ανάπτυξη του εγκεφάλου που χαρακτηρίζει την αναδυόμενη ενηλικίωση. Με τις γνωστικές ικανότητες που ωριμάζουν, οι νέοι ενήλικες είναι καλύτερα εξοπλισμένοι για να περιηγηθούν στις πολυπλοκότητες της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και της αγοράς εργασίας.

Η επίτευξη εκπαιδευτικών και επαγγελματικών ορόσημων αποτελεί σαφή ένδειξη προόδου προς την ενηλικίωση, καθώς τα επιτεύγματα αυτά υποδηλώνουν την ετοιμότητα να υπηρετήσουν και να αναβαθμίσουν την κοινότητα, ενώ παράλληλα προωθούν την προσωπική ανάπτυξη και την αυτάρκεια.

Συμπερασματικά, η έναρξη της ενηλικίωσης αποτελεί μια πολύπλευρη διαδικασία που περιλαμβάνει βιολογικές, ψυχολογικές και κοινωνικές εξελίξεις.

Ενώ οι νομικοί ορισμοί παρέχουν ένα σαφές όριο ηλικίας, η ευρύτερη έννοια της ενηλικίωσης περιλαμβάνει την ατομική πρόοδο προς την ωριμότητα και την ανεξαρτησία.

Τα πολιτιστικά πρότυπα και τα προσωπικά επιτεύγματα στην εκπαίδευση και τη σταδιοδρομία επηρεάζουν επίσης σημαντικά την αναγνώριση της ιδιότητας του ενήλικα.

Είναι προφανές ότι η ενηλικίωση δεν είναι ένα μεμονωμένο γεγονός αλλά μια σταδιακή και σύνθετη μετάβαση, η οποία αντανακλά την αλληλεπίδραση διαφόρων παραγόντων.

*Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του άρθρου χωρίς την έγγραφη άδεια του συγγραφέα

Η διαδικασία της ψυχοθεραπείας απαιτεί δέσμευση, αφοσίωση και απευθύνεται μόνο σε όσους βλέπουν σοβαρά οτι χρειάζεται να αλλάξουν τη ζωή τους. Αν σκέφτεστε να ξεκινήσετε αυτό το ταξίδι, καλέστε με στο 211 71 51 801 για να κλείσετε ένα ραντεβού και να δούμε μαζί πώς μπορώ να σας βοηθήσω.

Μιχάλης Πατεράκης
Ψυχολόγος Ψυχοθεραπευτής
University of Indianapolis University of Middlesex
Καρνεάδου 37, Κολωνάκι (δίπλα στον Ευαγγελισμό)
Δέχομαι κατόπιν ραντεβού
Τηλ: 211 7151 801
www.psychotherapy.net.gr
www.mixalispaterakis.gr