Η Σχεση Μητερας Κορης
Τι μπορώ να κάνω για να καλυτερεύσω την σχέση μου με την κόρη μου? Τί μπορώ να κάνω για να έρθω πιο κοντά στην μητέρα μου? Δε με καταλαβαίνει. Πως θα βρω ένα τρόπο να την πληγώσω; Δε με ακούει. Τι μούτρα να της κάνω για να της το δείξω; Αυτές είναι κάποιες από τις εσωτερικές συνειδητές και άλλοτε ασυνείδητες διερωτήσεις της μητέρας και της κόρης μέσα στην οικογένεια. Η σχέση μητέρας – κόρης στην σύγχρονη Ελληνική οικογένεια είναι περίπλοκη. Περίπλοκη γιατί άλλες φορές γίνεται θυελλώδης και άλλες φορες τρυφερή. Αυτές οι εναλλαγές άλλοτε κάνουν την σχέση πιο απόμακρη κι άλλοτε πιο ζεστή. Γιατί όμως δεν είναι εύκολη μια πιο ισορροπημένη σχέση;
Μητέρα Κόρη Η Ψυχολογία
Η μητέρα θέλει να είναι το πρότυπο για την κόρη της. Θέλει η κόρη της να είναι σαν κι αυτήν γιατί είναι η συνέχειά της. Και η κόρη θέλει να γίνει σαν την μητέρα της χωρίς όμως να χάσει την δική της ιδιοσυγκρασία, τον δικό της τρόπο να βλέπει τα πράγματα και τη ζωή της. Όσο μεγαλώνει ένα κορίτσι και προχωράει στην εφηβεία, τόσο περισσότερο θέλει να γίνεται ένα αυτόνομο άτομο. Έχει βέβαια πάντοτε ανάγκη τη μητέρα της. Τη βοήθειά της. Την παρουσία της. Όμως έχει ανάγκη να μπορεί να αναπτύσσει και την δική της ματιά. Ωστόσο αυτό μπορεί να εμποδίζεται από διάφορες εσωτερικές ασυνείδητες απαγορεύσεις όπως θα δούμε παρακάτω.
Ο Ανταγωνισμός Μάνας Κόρης
Αν η μητέρα προσπαθεί να επιβάλλεται επάνω στην κόρη της, αν είναι επικριτική, απόμακρη ή αδιάφορη όσον αφορά στα ενδιαφέροντα της κόρης της, τόσο θα δημιουργούνται προβληματισμοί στην σχέση. Κι αυτό, είναι ασφαλώς αλήθεια ότι συμβαίνει. Οι μητέρες έχουν την τάση να επιβάλλονται στις κόρες τους. Η για να το πούμε αλλιώς, να τις ανταγωνίζονται. Και ομολογουμένως είναι εφευρετικότατες στο πως το κάνουν αυτό. Ύπουλα και παθητικό-επιθετικά. Έτσι, που να μην γίνεται εύκολα αντιληπτή η επίθεση. Για ποιο λόγο συμπεριφέρονται έτσι; Θα αναρωτιέστε. Ένας είναι ο λόγος. Ανταγωνισμός. Οι λόγοι του ανταγωνισμού μπορεί να είναι διάφοροι. Ένας λόγος μπορεί να είναι η ζήλεια προς την νεότερη και ομορφότερη γυναίκα-κόρη. Ένας άλλος μπορεί να είναι η επαγγελματική επιτυχία που δεν είχε η μητέρα και που η κόρη σήμερα έχει καταφέρει να έχει. Ένας άλλος λόγος είναι ότι ο πατέρας είναι πολύ δεμένος με την κόρη οπότε η μητέρα νιώθει παραμελημένη. Αυτοί και πολλοί άλλοι μπορεί να είναι οι λόγοι αλλά ο βασικός πυρήνας είναι πάντοτε η αίσθηση του φόβου από την πλευρά της μητέρας ότι η κόρη της θα την αποκαθηλώσει δηλαδή ότι θα την ρίξει από τον θρόνο της και θα κλέψει τον πατέρα.
Μητέρα Κόρη Η Σχέση
Ο ανταγωνισμός είναι πάντοτε αμφίπλευρος. Δεν θα πρέπει να δημιουργηθεί η εντύπωση ότι ο ανταγωνισμός οφείλεται αποκλειστικά στην μητέρα διότι και η κόρη της από την άλλη πλευρά έχει τις δικές της ευθύνες. Η κόρη χρειάζεται συναισθηματικά πάρα πολύ την μητέρα της. Ξέρει πως οτιδήποτε κι αν της συμβεί μπορεί να τρέξει σε εκείνην. Ξέρει ότι μπορεί να την εμπιστευτεί. Ξέρει πως ότι κι αν της τύχει έχει κάπου να απευθυνθεί. Όμως από την άλλη μεριά δεν μπορούμε να παραλείψουμε το σημαντικό γεγονός ότι διεκδικεί την τρυφερότητα και από τον πατέρα της ο οποίος θα αποτελέσει και το βασικό πρότυπο του αυριανού άνδρα της. Ο ανταγωνισμός λοιπόν «υποσκάπτεται» και από εκείνην και δεν είναι μονόπλευρος. Έτσι με το χρόνο, δημιουργείται σιγά σιγά ένα «κλίμα» μεταξύ μητέρας – κόρης σε κάθε οικογένεια. Μια «ατμόσφαιρα». Όταν δε η κόρη αρχίζει και μπαίνει στην εφηβεία όπου και από σωματική άποψη υπάρχει «έκρηξη» των ορμονών αλλά και ψυχολογική έξαρση, τότε ξεκινά μια περίοδος όπου πολλές οικογένειες βιώνουν συγκρούσεις.
Μαμά κόρη Η αγάπη
Αυτοί είναι μερικοί από τους βασικούς λόγους για τους οποίους δεν είναι τόσο εύκολο να υπάρξει μια πιο ισορροπημένη σχέση μεταξύ μητέρας – κόρης. Ασφαλώς θα καταλάβατε ότι μέχρι τώρα, χωρίς να το έχω διευκρινίσει, αναφερόμουν σε μία υποθετική οικογένεια η οποία αποτελείται από τρία μέλη: μητέρα – πατέρας – κόρη. Φανταστείτε πόσο πολυπλοκότερη γίνεται η σχέση μητέρας – κόρης εάν αναφερόμουν σε μία οικογένεια όπου υπάρχουν περισσότερες από μία κόρες ή όπου υπάρχουν και γυιοί. Το ιδιαίτερο «σύστημα» των συμμαχιών, των συγκρούσεων και των ασυνείδητων εκφράσεων, αντιλαμβάνεστε ότι είναι μοναδικό σε κάθε οικογένεια. Ωστόσο οι κόρες πάντα έχουν μέσα τους την ανάγκη να αισθάνονται ότι η μητέρα τους θα τους προσφέρει την καρδιά της, θα τις ταϊσει, θα τις ζεστάνει, θα τις παρηγορήσει, θα είναι κοντά όπως την περίοδο της προσκόλλησης μεταξύ τους κατά τη βρεφική ηλικία. Αυτό το προνόμιο το έχουν μόνο οι γυναίκες. Δείτε το: και οι άντρες από γυναίκες μεγαλώνουν. Αλλά μετά φεύγουν και ταυτίζονται με το μπαμπά. Πάει τελείωσε. Για τη γυναίκα δεν είναι έτσι. Η γυναίκα δεν ταυτίζεται με τον πατέρα της. Θέλει τον πατέρα της. Είναι διαφορετικό. Παραμένει ταυτισμένη με την μητέρα της οπότε μπορεί ουσιαστικά να είναι μαζί της βαθιά μέσα της. Ακόμα και στην σεξουαλικότητα οι γυναίκες είναι περισσότερο αμφισεξουαλικές παρότι όλοι οι άνθρωποι είναι αμφισεξουαλικοί αφού πρωτογενώς ταυτιζόμαστε με τη μητέρα μας (για τις περιπτώσεις όπου μια γυναίκα μητρική φιγούρα φροντίζει το μωρό). Έτσι λοιπόν οι γυναίκες είναι πιο πολύπλοκες, πιο πολύπλευρες. Μπορούν να κινούνται μεταξύ πατέρα και μητέρας ενώ είναι ταυτισμένες με τη μητέρα τους. Αν κάτι δεν πάει καλά με τον πατέρα γυρνάνε με ευκολία στη μητέρα τους ενώ ο άντρας αν κάτι δεν πάει καλά με τη μαμά δεν έχει που να πάει. Πρέπει να βρει μια άλλη γυναίκα να δώσει τον εαυτό του. Η γυναίκα γυρνάει στη μαμά μέσα της αφού δεν έχει φύγει ποτέ από αυτή.
Οπότε έχουμε αυτά τα πέντε χαρακτηριστικά:
- η γυναίκα κατά βάσιν ταυτίζεται με την μητέρα της και μένει ταυτισμένη για όλη της τη ζωή με αυτήν (εκτός από τις περιπτώσεις που κάτι έχει συμβεί στην σχέση οπότε τότε ωθείται να ταυτιστεί με τον πατέρα της ή να συμβούν άλλες διαδικασίες αλλά και πάλι πρέπει να εξετάσουμε τί έχει γίνει εκεί για να καταλάβουμε την προσωπικότητα)
- η γυναίκα θέλει τον πατέρα της. Δεν ταυτίζεται με αυτόν. Τον επιθυμεί. Ζητάει την αγάπη του αλλά αυτό δεν επηρεάζει την ταύτισή της με την μητέρα της
- Και βέβαια η γυναίκα μπορεί με ευκολία να ξαναγυρνάει στην μητέρα της όποτε αισθάνεται ότι δεν αγαπιέται ή ότι φοβάται ότι θα χάσει το ενδιαφέρον από εκείνον που έχει επιλέξει.
- Η κόρη αναπτύσσει την δική της ματιά αλλά δεν ξεφεύγει από την ταύτιση με τη μητέρα της. Οπότε όταν διαφοροποιείται από τη μητέρα της, θα πρέπει να έχει την υποστήριξή της για να είναι καλά μέσα της.
- Η γυναίκα στο πρόσωπο του άντρα δεν επιλέγει μόνο έναν πατέρα αλλά πρωτίστως μία μητέρα. Η αίσθηση της ταύτισης είναι αυτή που δίνει ασφάλεια και κατόπιν έρχεται η πατρική αγάπη, το πατρικό ενδιαφέρον. Οπότε για μία γυναίκα, το πιο ελκυστικό μοντέλο άντρα είναι να είναι μητρικά ευαίσθητος και αρσενικά γοητευτικός. Ο συνδυασμός αυτός δίνει τον ερωτισμό ο οποίος κατακλύζει τον ψυχισμό μιας κοπέλας για να βρει την ευτυχία η οποία συμπληρώνεται με την αυτοπραγμάτωση στα πεδία της επαγγελματικότητας, της κοινωνικής ζωής και της δημιουργικής έκφρασης όπως βέβαια για όσες το επιθυμούν και στην διαδικασία της τεκνοποίησης και της ανατροφής των παιδιών.
Αυτά έρχονται από την πρωταρχική αγάπη (μάνας κόρης) και από την αίσθηση ότι εμείς οι δύο μοιάζουμε τόσο πολύ ακόμα κι όταν δεν συμφωνούμε ή ακόμα κι όταν είμαστε ανταγωνίστριες. Τρία χαρακτηριστικά εμποδίζουν αυτή την αγάπη αλλά δεν είναι ποτέ πολύ ισχυρά για να την απειλήσουν ουσιαστικά:
- το ένα είναι η αγάπη για το μπαμπά και η επιθυμία να τον έχει δικό της το μικρό κορίτσι
- το δεύτερο είναι η σχέση την οποία έχει το ζευγάρι στην περίπτωση που δεν είναι καλή και δημιουργεί φόβους χωρισμού ο οποίος φέρνει μαζί του και ενοχές
- και το τρίτο χαρακτηριστικό είναι περίπτωση κατά την οποία η μητέρα έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση οπότε εκεί επηρεάζεται η εικόνα του κοριτσιού για τον εαυτό της. Αυτό είναι το πιο παθολογικό από τα άλλα δύο χαρακτηριστικά που εμποδίζουν την ολοκληρωμένη αγάπη αλλά ούτε αυτό μπορεί ουσιαστικά να εμποδίσει την ταύτιση γιατί η ταύτιση γίνεται ασυνείδητα και σκοπό έχει την ένωση. Η ταύτιση είναι φυσιολογική και αναγκαία και δεν έχει σχέση με την εξάρτηση. Η εξάρτηση την οποία παρατηρούμε στις σχέσεις των ανθρώπων, δείχνει έναν παθολογικό δεσμό ο οποίος συντηρείται και επαναλαμβάνεται επειδή κάτι δεν έχει γίνει σωστά στα πολύ πρώιμα στάδια της σχέσης της μητέρας με το βρέφος.
Η Ζήλεια Μάνας Κόρης
Εάν η σχέση του ζευγαριού είναι αρκετά καλή τότε καί τα φαινόμενα ζήλειας και ανταγωνισμού θα είναι πιο ήπια και πιο ισορροπημένα. Οι σχέσεις των παντρεμένων ζευγαριών έχουν αρχίσει κάπως να καλυτερεύουν τα τελευταία χρόνια. Όμως μέχρι και πριν από είκοσι χρόνια δεν ήταν καλές. Θεωρούσαμε ότι ήταν καλές έτσι όπως πορεύονταν μέσα στο μικρόκοσμό μας, όμως όχι μόνο δεν μπορούσαν να παράγουν ευχαρίστηση αλλά ήταν σε πάρα πολλές περιπτώσεις και κακοποιητικές για όλα τα μέλη της οικογένειας. Μιλάω για την συναισθηματική κακοποίηση χωρίς να ξεχνάω καί τις περιπτώσεις σωματικής κακοποίησης. Σήμερα που οι άνθρωποι μορφώνονται περισσότερο καί διερευνούν τον εαυτό τους περισσότερο, έχουν αρχίσει και μπορούν να έχουν περισσότερη και καλύτερη-ποιοτικότερη επικοινωνία με το σύντροφό τους άρα και με τα παιδιά τους. Η σχέση του ζευγαριού είναι το πολύτιμο δεδομένο που κρύβεται πίσω από κάθε θέμα που προκύπτει σε μια οικογένεια και θα πρέπει να την φροντίζουμε αυτή την σχέση ως «κόρη» οφθαλμού.
Ωστόσο η ζήλεια η οποία είναι εμφανής μεταξύ μανάδων και των θηλυκών τους τέκνων, προέρχεται ουσιαστικά από το γεγονός ότι υπάρχει ένας πατέρας. Φυσικά αυτό είναι ασυνείδητο. Η μικρή είναι πάντα τρελά ερωτευμένη με τον πατέρα της από τα 2 μέχρι τα 6 έτη και εκεί θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί. Δεχόμαστε ως πατεράδες την αγάπη της κόρης μας αλλά δεν φιλιόμαστε στο στόμα όπως κάνουν πολλοί, δεν κοιμόμαστε στο ίδιο κρεβάτι ποτέ, και γενικά δεν δείχνουμε ότι η μικρή μπορεί να αντικαταστήσει τη μάνα της μπαίνοντας στο ρόλο της συζύγου. Αν το νιώθουμε αυτό τότε θα δημιουργήσουμε προβλήματα στο παιδί γιατί η μικρή ήδη έχει ενοχές που μέσα της σκοτώνει τη μητέρα της για να της πάρει τον μπαμπά της που θεωρεί δικό της, έχει μίσος προς τη μητέρα της εκείνο το διάστημα οπότε φέρεται ανταγωνιστικά και αργότερα κανονικά αναπτύσσει και μίσος προς τον πατέρα της που δεν την ανταλλάσσει με τη μητέρα της. Το να βγάλει μίσος το κοριτσάκι είναι φυσιολογικό και το περιμένουμε. Κρατάμε τα όρια με ασφάλεια, ήπιους τόνους και υπομονή, δεχόμαστε την επίθεση, τον ανταγωνισμό, το μίσος για μερικά χρόνια (δεν είναι εύκολο) αλλά ξέρουμε ότι το κορίτσι δεν αναπτύσσει μεγάλους φόβους μέσα της. Οι γονείς της είναι μαζί, είναι σταθεροί, την αγαπάνε, ξέρουν να κρατάνε τα όρια ακόμα κι όταν οι εκκλήσεις της μικρής να έχει τον πατέρα μόνο δικό της ή να χωθεί ανάμεσα στο γονεϊκό κρεβάτι γίνονται επίμονες, οπότε για μια περίοδο το μίσος είναι μεγάλο αλλά τελικά όλα καταλαγιάζουν και το μικρό κορίτσι μπορεί να προχωρήσει από τα έξι και μετά σε μία περίοδο ησυχίας, στο σχολείο, στην κοινωνικότητα, να ζήσει την παιδικότητά της για να περάσει μετά στην προεφηβική φάση, στον πρόδρομο της επανάληψης της παιδικής ζωής που είναι η έντονη και θυελλώδης εφηβεία όπως την θυμόμαστε και την έχουμε ζήσει όλοι.
*Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του άρθρου χωρίς την έγγραφη άδεια του συγγραφέα
Δείτε επίσης: Διαταραχή διέγερσης
Η διαδικασία της ψυχοθεραπείας απαιτεί δέσμευση, αφοσίωση και απευθύνεται μόνο σε όσους βλέπουν σοβαρά ότι χρειάζεται να αλλάξουν τη ζωή τους. Αν σκέφτεστε να ξεκινήσετε αυτό το ταξίδι, καλέστε με στο 211 71 51 801 για να κλείσετε ένα ραντεβού και να δούμε μαζί πώς μπορώ να σας βοηθήσω
Μιχάλης Πατεράκης
Ψυχολόγος Ψυχοθεραπευτής
University of Indianapolis – University of Middlesex
Δέχομαι κατόπιν ραντεβού
Καρνεάδου 37 Κολωνάκι (δίπλα στον Ευαγγελισμό)
Τηλ: 211 71 51 801
www.mixalispaterakis.gr
www.psychotherapy.net.gr
