Νευρική (Ψυχογενής) Βουλιμία

Η ψυχογενής βουλιμία είναι σύνδρομο το οποιο χαρακτηριζεται απο επανειλημμένα επεισόδια υπερφαγιας και απο υπερβολική υπεραπασχόληση με τον έλεγχο του σωματικού βάρους. Τα συμπτώματα αυτα οδηγούν τον ασθενη να υιοθετήσει ακραία μέτρα για να μετριάσει την «παχυντική» επίδραση των προσλαμβανομένων τροφών. Η ψυχογενης βουλιμια σχετίζεται με την ψυχογενη ανορεξια λογω της εμφανισης κοινών ψυχοπαθολογικών στοιχείων στις δυο καταστάσεις. Η κατανομή ηλικίας και φύλου ειναι παρόμοια προς εκεινη της ψυχογενους ανορεξιας αλλα η ηλικία έναρξης τεινει να ειναι ελαφρώς καθυστερημενη. Η ψυχογενης βουλιμια μπορεί να θεωρηθεί ως υπολειμμα της επιμενουσας Ψυχογενους ανορεξιας (μολονότι μπορεί επισης να παρατηρηθεί και η αντιστροφη διαδοχή). Μια ασθενής, η οποια προηγουμένως ηταν ανορεκτική, μπορεί πρώτα να παρουσιάσει βελτίωση ως αποτελεσμα της αύξησης του σωμαστικού βάρους καί πιθανώς της εμμήνου ρύσεως, στη συνέχεια ομως μπορεί να εγκατασταθεί μία κακοήθης κατάσταση εναλλαγής υπερφαγίας και εμέτων. Οι επανειλημμένοι έμετοι μπορεί να οδηγήσουν σε ηλεκτρολυτικές διαταραχές, σωματικές επιπλοκές (τετανία, επιληπτικούς σπασμούς, καρδιακές αρρυθμίες, μυϊκή αδυναμία) και σε περαιτέρω σημαντική απώλεια σωματικου βάρους).

Σύμφωνα με το εγχειρίδιο διεθνούς ταξινόμησης των διαταραχων, η οριστική διάγνωση της νευρικής, δηλαδή της ψυχογενους προελεύσεως βουλιμίας, τίθεται με βαση τους 3 παρακάτω παράγοντες:

1) επιμένουσα υπεραπασχόληση με τη διατροφή και ακατανίκητη επιθυμία για λήψη τροφής. Ο ασθενής υποκύπτει στην επιθυμία του να τρώει υπερβολικά, με επεισόδια υπερφαγίας κατα τα οποία πολύ μεγάλες ποσότητες τροφής καταναλίσκονται σε βραχείες χρονικές περιόδους.

2) ο ασθενής προσπαθεί να αντιρροπήσει την «παχυντική» επίδραση της τροφής με ένα ή περισσότερα απο τα ακόλουθα: α) αυτοπροκαλούμενοι έμετοι β) κατάχρηση καθαρτικών ουσιών γ) εναλλασσόμενοι περίοδοι αποχής από τη λήψη τροφής, δ) χρήση φαρμάκων οπως ανορεκτικων, θυρεοειδικών σκευασμάτων ή διουρητικών.

3) η ψυχοπαθολογία εκφράζεται ως νοσηρός φόβος πάχυνσης. Ο ασθενής επιβάλλει στον εαυτό του ενα αυστηρά καθορισμένο όριο σωματικού βάρους πολύ κάτω από το προνοσηρό επίπεδο, το οποιο αποτελεί και το άριστο η το κατα τη γνώμη του γιατρού συμβατό με την υγεία, σωματικό βάρος. Συχνα, αλλα οχι πάντοτε αναφέρονται στο ιστορικό επεισόδια Ψυχογενους ανορεξιας. Τυχόν προηγούμενο επεισόδιο μπορεί να ειχε πλήρη κλινικη έκφραση η να ειχε προσλάβει ελάσσονα λανθάνουσα μορφή με μέτρια μονο απώλεια βάρους η/και παροδική φάση αμηνόρροιας. Το μεσοδιάστημα μεταξύ ενος επεισοδίου Ψυχογενους ανορεξιας και ενος Ψυχογενους βουλιμίας μπορεί να κυμαίνεται απο λίγους μήνες μεχρι και μερικά χρονια.

Συνήθως με την έναρξη της ψυχοθεραπείας και ακριβέστερα μετά απο λίγους μήνες θεραπείας (12-24 μηνες) τα βαρύτερα συμπτώματα αρχίζουν και δείχνουν μια ελαφρά υποτονικότητα. Επειδή όμως τα θέματα που εμπλέκονται είναι πάρα πολλά η θεραπεία παίρνει αρκετό καιρό. Το άτομο συνήθως υφίσταται πιέσεις από το περιβάλλον του γύρω από τις διατροφικές του συνήθειες. Αν προσθέσουμε καί τα ψυχολογικά ζητήματα χαμηλής αυτοεκτίμησης, καί κακής διαχείρισης χρόνου που εμφανίζουν αυτά τα άτομα καθώς καί της ανάγκης υπερ-εργατικότητας ή/καί υπέρ-άσκησης την οποία επίσης εμφανίζουν, ολα αυτα συνεπάγονται συνεχή κόπωση, επομένως γίνεται κατανοητό ότι υπάρχει μια συνεχής ταλαιπωρία. Η ψυχοθεραπεία λειτουργεί πολύ καλά αλλά τα άτομα συχνά δεν αντέχουν την επιπρόσθετη κούραση καί εγκαταλείπουν. Αν όμως μείνουν έχουν πολύ καλές προοπτικές ισορρόπησης της διατροφής καί της εσωτερικής εικόνας του εαυτού η οποία αρχικά είναι πολύ στρεβλωμένη. Οι λόγοι της στρέβλωσης της εικόνας του εαυτού είναι βαθείς και απολύτως σημαντικοί για την ψυχική ισορροπία του ατόμου.

Το περιβάλλον των ατόμων αυτών λοιπον πρέπει να ειναι υποστηρικτικο και να προτείνει στο άτομο να ξεκινήσει θεραπεια. Το κοντινο περιβάλλον ομως θα πρέπει να γνωρίζει οτι η τελική απόφαση ανήκει πάντα στον ίδιο τον ασθενη σχετικά με το αν θέλει να ξεκινησει θεραπεία.

Ο εμετός των βουλιμικών δείχνει ότι δεν πάει κάτι καλά σε μία σημαντική σχέση. Πολλές κοπέλες είχαν αυτή την αντίδραση όταν νόμιζαν ή είχαν την αίσθηση ή βίωναν την πραγματικότητα μίας αδιαφορίας από την πλευρά του πατέρα προς το πρόσωπό τους ή αν εκείνος έδειχνε προτίμηση προς την αδερφή τους. Είναι ένας τρόπος να ζητήσεις προσοχή. Αν μεγαλώσεις με αυτή την αίσιθηση τότε δεν μπορείς να επιλέξεις και σχέσεις που να μπορούν να σου προσφέρουν φροντίδα. Επαναλαμβάνεις εκεί με τρόπο καταναγκαστικό την ίδια επιλογή. Επιλέγεις τον αδιάφορο τύπο ατόμου. Και στις φιλίες και στις ερωτικές επιλογές. Και μάλιστα πιέζεις να σου φερθούν έτσι. Δεν ψάχνεις μόνο να το επαναλάβεις επιλέγοντας τέτοια άτομα αλλά ακόμα και τα άτομα που δεν είναι πρόθυμα να επαναλάβουν το ίδιο μοτίβο, κι αυτά τα πιέζεις με διάφορους τρόπους να παίξουν αυτό το ρόλο. Γιατί το κάνει κανείς αυτό; Το κάνει κανείς αυτό επειδή θέλει να ζωντανέψει το πρόβλημα για να το ξαναζήσει. Είναι παράλογο; Όχι. Δεν είναι παράλογο γιατί διαισθητικά ξέρει ο ασθενής ότι η επανάληψη θα τον βοηθήσει να λύσει το πρόβλημα. Αυτό κάνουμε στην θεραπεία. Φροντίζουμε να παλινδρομήσει ο ασθενής πίσω στα στάδια του προβλήματος το οποίο τον ταλαιπωρεί κι εκεί μέσα στην θεραπευτική σχέση κάνουμε επανορθώσεις βάζοντας όρια, ανεχόμενοι το θυμό, παρηγορώντας το φόβο, αντέχοντας στις επιθέσεις.

Αυτή είναι η δουλειά ενός καταρτισμένου θεραπευτή που ξέρει να διαγνώσει ένα πρόβλημα, να χτίσει ένα θεραπευτικό πλάνο, να παρακολουθεί τις συναισθηματικές προβολές του ασθενή του, να ελέγχει τα δικά του αισθήματα για να μην μπερδεύονται με τα αισθήματα της μεταβίβασης του ασθενή του, να αναγνωρίζει και άρα να ξέρει που έχει συμβεί το κάθε τραύμα και να μην συμμετέχει στην επανάληψη του τραύματος όσο κι αν τον πιέζει ο ασθενής.

Άρα στις σχέσεις ψάχνουμε θεραπεία. Μόνο που δεν είναι σωστή θεραπεία γιατί ο άλλος δεν είναι ειδικός. Εγώ σπουδάζω όλη μου τη ζωή κι ακόμα ψάχνω, διαβάζω κάνω ειδικεύσεις, έχω περάσει από επαγγελματικά setting εξειδικευμένα στην αντιμετώπιση ψυχικών προβλημάτων, βελτιώνω συνέχεια την κατανόησή μου γύρω από τον τρόπο που δομείται ο ψυχισμός σε επίπεδο ψυχοσωματικό και συναισθηματικό και ακόμα κάποιες φορές θα χρειαστώ βοήθεια, θα ταλαιπωρηθώ μέχρι να καταλάβω κάτι. Αλλά έτσι βοηθώ τους ανθρώπους να κάνουν θεραπεία. Να λύσουν συμπτώματα και να κάνουν τις σωστές σχέσεις με βάση τις ανάγκες τους. Να βρούν δηλαδή τον σωστό σύντροφο. Δεν είναι τα συμπτώματα το πρόβλημα αλλά οι σχέσεις που κάνουμε στην αρχή της ζωής μας.

 Εκεί ψάχνουμε τί συνέβη και πως διαμορφώθηκαν τα πράγματα. Και η βουλιμία όπως και όλες οι ψυχοσυναισθηματικές καταστάσεις βασίζουν την ύπαρξή τους σε διάφορα τραύματα και σε προβλήματα που εμφανίζονται στον δεσμό με τον σημαντικό άλλο τον οποίο προβάλλουμε αργότερα στο πρόσωπο ενός ατόμου με το οποίο δημιουργούμε μία στενή σχέση. Στις στενές σχέσεις εμφανίζεται όλη η παιδική μας ζωή. Το πρόβλημα της βουλιμίας θεραπεύεται με μία ψυχοθεραπεία και είναι κρίμα να ταλαιπωρείται έτσι ο ψυχισμός ενώ θα μπορούσε να πάρει μία διαφορετική πορεία και να μπορέσει να επενδύσει σε καλύτερες σχέσεις τις ανάγκες του και τις ορμές του.

*Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του άρθρου χωρίς την έγγραφη άδεια του συγγραφέα

Δείτε επίσης: Νευρική (Ψυχογενής) Ανορεξία

Η διαδικασία της ψυχοθεραπείας απαιτεί δέσμευση, αφοσίωση και απευθύνεται μόνο σε όσους βλέπουν σοβαρά οτι χρειάζεται να αλλάξουν τη ζωή τους. Αν σκέφτεστε να ξεκινήσετε αυτό το ταξίδι, καλέστε με στο 211 71 51 801 για να κλείσετε ένα ραντεβού και να δούμε μαζί πώς μπορώ να σας βοηθήσω.

Μιχάλης Πατεράκης
Ψυχολόγος Ψυχοθεραπευτής
University of Indianapolis University of Middlesex
Καρνεάδου 37, Κολωνάκι
Δέχομαι κατόπιν ραντεβού
Τηλ: 211 7151 801
www.psychotherapy.net.gr
www.mixalispaterakis.gr