Γενικότερα προσπαθεί να κατανοήσει πως το ψυχικό όργανο συνεργάζεται με το σώμα (και το αντίθετο) προκειμένου να εκφράσει μεσω του συμπτωματος, μια ανάγκη η ενα σύνολο αναγκών. Το εύρος του επιστημονικού κλάδου της ψυχοσωματικής ειναι μεγάλο. Εδω θα ασχοληθούμε μόνο με τις σωματόμορφες διαταραχες οι οποίες ανήκουν στο κλασσικό πλαίσιο των ψυχικών διαταραχων.
Ψυχοσωματικές διαταραχές
Σωματόμορφες διαταραχές στην ψυχοσωματική
Το κύριο χαρακτηριστικό των σωματόμορφων διαταραχων ειναι η επαναληπτική εμφανιση σωματικών συμπτωμάτων μαζι με επίμονα αιτήματα για ιατρικές εξετάσεις παρά τα επανειλημμένα αρνητικά ευρήματα και τις καθησυχαστικές διαβεβαιώσεις των γιατρών οτι τα συμπτώματα δεν εχουν σωματική βάση. Εάν πράγματι υπαρχουν οποιεσδήποτε σωματικές διαταραχές, αυτες δεν εξηγούν τη φύση και την έκταση των συμπτωμάτων ή τη δυσφορία και την υπεραπασχόληση του ασθενούς. Ακομα και οταν η εναρξη και η συνέχιση των συμπτωμάτων εχουν στενή σχεση με δυσάρεστα γεγονότα ζωης ή με δυσκολίες και καταστάσεις ενδοψυχικών συγκρούσεων, ο ασθενής συνήθως ανθίσταται στην προσπαθεια να συζητήσει την πιθανότητα ψυχολογικής αιτιολογίας. Αυτο μπορεί να συμβαίνει και στην παρουσία εμφανών καταθλιπτικών και αγχωδών συμπτωμάτων. Ο βαθμός κατανόησης, ο οποίος μπορεί να επιτευχθεί, όσον αφορά την σωματική ή ψυχολογική αιτιολογία των συμπτωμάτων, ειναι συχνά απογοητευτικός και προκαλεί ματαίωση, τόσο στον ασθενη όσο και στον ειδικό.
Διαταραχη σωματοποίησης στην ψυχοσωματική
Τα κύρια χαρακτηριστικά της διαταραχής αυτής είναι πολλαπλά, υποτροπιάζοντα και συχνα μεταβαλλόμενα σωματικά συμπτώματα, τα οποία υπάρχουν συνήθως για αρκετά χρόνια πριν ο ασθενής παραπεμφθεί σε ειδικό. Οι περισσότεροι ασθενείς εχουν μακρό και περίπλοκο ιστορικό επαφών, τόσο με ιατρικές υπηρεσίες πρωτοβάθμιας περίθαλψης όσο και με τις ειδικές ιατρικές υπηρεσίες, με πολλές αρνητικές εξετάσεις και άκαρπες επεμβάσεις. Τα συμπτώματα μπορεί να αφορούν οποιοδήποτε μέρος του σώματος αλλα τα συνηθέστερα είναι αισθήσεις από το γαστρεντερικό σύστημα (πόνος, ερυγές, αναγωγές, έμετοι, ναυτία, κτλ) και ανωμαλίες της δερματικής αισθητικότητας (κνησμός, τσούξιμο, κάψιμο, μούδιασμα, πόνος), όπως και ο απο χρωματισμός του δέρματος.
Επίσης, συνήθη είναι τα ενοχλήματα που αφορούν τη σεξουαλική λειτουργία η τα ενοχλήματα τα έχοντα σχέση με την έμμηνο ρύση. Συχνα συνυπάρχουν κατάθλιψη και αγχος. Η κλινική πορεία της διαταραχής είναι χρονία και με διακυμάνσεις. Συχνα συνδέονται με μακροχρόνια απορρύθμιση της κοινωνικής, διαπροσωπικής και ενδοοικογενειακής συμπεριφοράς του ασθενούς. Η διαταραχή αυτή ειναι πολυ πιο συχνή στις γυναίκες απ´ότι στους άνδρες και συνήθως αρχίζει στην πρώτη ενήλικη ζωή. Συχνές περίοδοι χρήσης φαρμάκων για θεραπευτικούς σκοπούς συχνά καταλήγουν σε φαρμακευτική εξάρτηση ή κατάχρηση (συνήθως ηρεμιστικών και αναλγητικών φαρμάκων).
Υποχονδριακή ψυχοσωματική Διαταραχή
Το βασικό κλινικό χαρακτηριστικό της υποχονδριακής διαταραχής είναι η επιμένουσα υπεραπασχόληση με το ενδεχόμενο μιας ή περισσοτέρων σοβαρών και προοδευτικά εξελισσόμενων σωματικών διαταραχων. Οι ασθενείς εκδηλώνουν επίμονες ιατρικές αιτιάσεις και υπεραπασχόληση με την σωματική τους εμφάνιση. Φυσιολογικές η συνηθισμένες αισθήσεις και στοιχεία της εμφάνισης του ασθενούς συχνά ερμηνεύονται από τον ίδιο ως ανώμαλα και προκαλούν δυσφορία, ενώ η προσοχή του συνήθως επικεντρώνεται μόνο σε ένα ή δύο όργανα ή συστήματα του σώματος. Η σωματική διαταραχή ή η δυσμορφία την οποία φοβάται ο ασθενής μπορει να κατονομάζεται από τον ίδιο αλλά ακόμα και τότε ο βαθμός της πεποίθησης για την παρουσία της και η εμφάνιση σε μια διαταραχή, παρά σε κάποια άλλη, συνήθως ποικίλλει μεταξύ των επισκέψεων στον ειδικό. Ο ασθενής συνήθως αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο να υπάρχει μία αλλη η και κάποια πρόσθετη σωματική διαταραχή πέραν αυτής, στην οποία αποδίδει ιδιαίτερη προσοχή.
Συχνά συνυπάρχουν έντονη κατάθλιψη και άγχος. Οι υποχονδριακές διαταραχές σπανίως εμφανίζονται για πρώτη φορά μετά την ηλικία των 50 ετών και η κλινική πορεία τόσο των συμπτωμάτων όσο και της προκύπτουσας αναπηρίας, είναι συνήθως χρονία και διακυμαινόμενη. Το παρον σύνδρομο συναντάται τοσο στις γυναικες οσο και στους ανδρες.
Ψυχοσωματική Σωματόμορφη δυσλειτουργία του αυτόνομου νευρικού συστήματος
Πρόκειται για ενα σύνδρομο στο οποιο ενώ δεν υπαρχουν ενδείξεις σημαντικής διαταραχής της δομής και λειτουργίας ενος οργάνου η συστήματος, ο ασθενής βιώνει συμπτώματα αυτόνομης διέγερσης οπως αίσθημα παλμών, ιδρώτες, τρόμο, ερύθημα του προσώπου, τα οποια ειναι επίμονα και ενοχλητικά. Ο ασθενής υπέρ απασχολείται και δυσφορεί με την πιθανότητα σοβαρής διαταραχης του συστήματος στο οποιο αναφέρεται.
Ψυχοσωματική – Η συμβολική αναφορά των συμπτωμάτων
Η μετάθεση των ψυχολογικών συμπτωμάτων στο σώμα είναι μία συμβολική διαδικασία. Ένας θυμός μετατρέπεται σε πονοκέφαλο, μία απώλεια μετατρέπεται σε πανικό, μια αποτυχία μετατρέπεται σε στομαχόπονο.
Οι ασθενείς συνήθως κάνουν οργανικές εξετάσεις οι οποίες είναι αρνητικές. Κανείς δεν μπορεί να τους εξηγήσει πως συμβαίνει να είναι καλά οργανικά καί παρόλαυτά να έχουν συμπτώματα. Μέσω της ψυχοθεραπείας τα συμπτώματα υποχωρούν καί το άτομο εστιάζει καί δουλεύει επάνω στα συμβολικά εκείνα στοιχεία τα οποία δημιούργησαν το σύμπτωμα.
