Το Άγχος Της Ύπαρξης

Το Άγχος Της Ύπαρξης

Για τον άνθρωπο, από την στιγμή που γεννιέται, ξεκινάει το ταξίδι του προς τον θάνατο. Αυτή η τραγική ειρωνεία, δηλαδή το γεγονός ότι από την σύλληψη ακόμα ξεκινά η αντίστροφη μέτρηση, ταυτόχρονα με την ανάπτυξη της ζωής, αυτή λοιπόν η τραγική ειρωνεία είναι που διέπει ολόκληρη την αίσθηση της ύπαρξης καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής του ανθρώπου.

Μηχανισμοί άμυνας για το υπαρξιακό αγχος

Ο άνθρωπος βέβαια χρησιμοποιεί από καιρού εις καιρόν διάφορους μηχανισμούς προκειμένου να αντέξει αυτό το βάρος. Άλλοτε αρνείται τον θάνατο, άλλοτε τον εκλογικεύει, άλλοτε αφαιρεί από την σκέψη του θανάτου κάθε οδυνηρό συναίσθημα, άλλοτε το μεταστρέφει στο αντίθετό του, κτλ. Όλες αυτές οι ενέργειες έχουν κάποια αποτελέσματα και μειώνουν το βαρύ φορτίο του αισθήματος για την αναπόφευκτη κατάληξη. Όμως δεν είναι δυνατόν να είναι πάντοτε πετυχημένες αυτές οι ενέργειες. Το άγχος της ύπαρξης είναι πάντοτε παρόν και δεν είναι δυνατόν να εξαλειφθεί.

Οι καταβολές του αγχους αφανισμου

Σε πολύ μικρή ηλικία, ακόμη στην διάρκεια του πρώτου χρόνου ζωής, το μωρό έχει απόλυτη ανάγκη την παρουσία μιας φιγούρας φροντίδας που να αλληλεπιδρά μαζί του, να επικοινωνεί μαζί του, να ακολουθεί και να ικανοποιεί τις ανάγκες του, να νιώθει το άγγιγμα, το χάδι, την αγκαλιά, την σωματική αίσθηση της φροντίδας, την βλεμματική επαφή, το χαμόγελο. Όλα αυτά έχουν τεράστια σημασία σε αυτό τον πρώτο χρόνο ζωής. Όσο περισσότερο έχουν επικοινωνηθεί αυτές οι στιγμές, όσο με μεγαλύτερη απλοχεριά έχουν δοθεί στο μωρό, τόσο μικρότερη θα είναι και η αίσθηση του αναπόφευκτου στον αυριανό έφηβο ενήλικο μεσήλικο και γέρο άνθρωπο. Και όσο λιγότερη, λιγότερο αποσπασματική, λιγότερο θερμή, λιγότερο στενή και λιγότερο σταθερή ήταν η πρώτη σχέση με την φιγούρα φροντίδας, τόσο μεγαλύτερη θα είναι και η ανασφάλεια η οποία θα εδραιώνεται μέρα με τη μέρα στο μωρό αλλά και στον αυριανό ενήλικο.

Δυστυχώς αυτή είναι η σκληρή πραγματικότητα την οποία μας έχει φέρει στο φως η ψυχαναλυτική έρευνα. Το μωρό που θα αντιμετωπίσει αυτές τις δυσκολίες θα αντιμετωπίσει πολλά και μεγάλα προβλήματα αίσθησης αφανισμού αλλά όχι μόνο. Προβλήματα ταυτότητας του εαυτού, αίσθησης ανολοκλήρωτου εαυτού, αίσθηση χαμηλής αλληλεπίδρασης με τους ανθρώπους, κλείσιμο στον εαυτό, χαμηλή αυτοεκτίμηση, ενοχές, μπερδεμένη σεξουαλικότητα, θυμός, παρορμητικότητα, εκρηκτικότητα, απόσυρση, είναι μερικά από τα βασικά συμπτώματα που θα εμφανίσει το αυριανό παιδί έφηβος ενήλικος. Η αίσθηση του επερχόμενου θανάτου που συναντούμε στην διαταραχή πανικού έχει τις βάσεις του στον πρώτο χρόνο ζωής. Ο άνθρωπος λοιπόν δεν έχει να αντιμετωπίσει μόνο την τραγικότητα μιας στυγνής πραγματικότητας η οποία αφορά στον αναπόφευκτο βιολογικό θάνατο, αλλά έχει να αντιμετωπίσει και την εσωτερική πραγματικότητα της βασικής αίσθησης ασφάλειας ή ανασφάλειας η οποία δημιουργείται στον πρώτο χρόνο ζωής.

Η αισθηση της ψυχικης ζωντάνιας

Το άγχος της υπάρξεως αφορά καί στα δεδομένα της εξωτερικής αλλά και στα στοιχεία της εσωτερικής πραγματικότητας. Η ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία μπορεί να παράσχει βοήθεια στην κατανόηση της εσωτερικής πραγματικότητας και με τα εφόδια τα οποία θα προκύψουν από αυτή την θεραπεία ο άνθρωπος μπορεί να βοηθηθεί για να αντιμετωπίσει και την εξωτερική πραγματικότητα.

Η ψυχαναναλυτική έρευνα δείχνει ότι είναι καλό να έχουμε την αίσθηση ότι είμαστε ψυχικά ζωντανοί γιατί έτσι μπορούμε να διαχειριστούμε καλύτερα το άγχος της ύπαρξής μας. Αυτό μπορούμε σήμερα να το πετύχουμε με την ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία. Η ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία για διάφορους λόγους δεν είναι μία εύκολη θεραπεία για τον ασθενή. Κι αυτό συμβαίνει γιατί εκτός των άλλων είναι και μία βαθιά υπαρξιακή θεραπεία.